...visit № 14...
...czyli: jak dojść do Santiago de Compostela przez Francję...
Droga Świętego Jakuba, nazywana także często po hiszpańsku Camino de Santiago, to prastary szlak pielgrzymkowy do katedry w Santiago de Compostela, stojącej w Galicji na terenie północno-zachodniej Hiszpanii. W świątyni tej, według przekonań pielgrzymów i tradycji Kościoła katolickiego, znajduje się ciało świętego Jakuba Większego Apostoła, jednego z 12 pierwszych towarzyszy Jezusa. Nie ma jednej trasy pielgrzymki, uczestnicy mogą dotrzeć do tego miejsca wieloma szlakami, oznaczonymi zawsze tak samo - muszlą św. Jakuba lub charakterystycznymi żółtymi strzałkami. Najważniejszym odcinkiem Drogi Świętego Jakuba jest bez wątpienia hiszpański, końcowy fragment słynnej Via Regia - jeden z najstarszych szlaków, od IX wieku wydeptywany nieustannie przez pątników wszystkich stanów, począwszy od królów i papieży, poprzez szlachciców, biskupów i rycerzy, kapłanów, zakonników i zwykłych obywateli, aż po żebraków i nędzarzy. Dziś, oprócz Hiszpanii, swoje El Camino ma już Portugalia (Camino Portugues), Francja (Chemin Saint-Jacques), Niemcy, Austria i Szwajcaria (Jakobswege) oraz ...Polska, przez którą prowadzi nie tylko Via Regia, ale również Camino Polaco i pomniejsze Drogi Świętego Jakuba: Dolnośląska, Wielkopolska, Sudecka, Małopolska, Pomorska, Żytawska czy Beskidzka - najbliższa memu miejscu zamieszkania. W 1993 roku Hiszpania jako pierwsza, co jest zupełnie oczywiste, umieściła swe Jakubowe Szlaki na prestiżowej Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Lecz aby dotrzeć do wąwozu Roncevaux, w którym początek bierze najbardziej znana hiszpańska Droga Świętego Jakuba, przez całe średniowiecze miliony pielgrzymów z całej Europy musiały przejść przez Francję. Cztery największe, symboliczne trasy zaczynające się w Paryżu, Vézelay, Le Puy i Arles zbiegały się ze sobą u stóp Pirenejów, by po przecięciu gór złączyć się z głównym traktem wiodącym do Santiago de Compostela. Oprócz nich Francję pokryła sieć pomniejszych dróg pątniczych, które prędzej czy później wszystkie ostatecznie zmierzały do tych najważniejszych tras: Via Turonensis, Via Lemovicensis, Via Podiensis i Via Tolosana. Stojące przy szlakach wielkie sanktuaria, ale też i proste kościoły pielgrzymkowe, szpitale, mosty, noclegownie, krzyże przydrożne świadczą do dnia dzisiejszego o duchowych i fizycznych aspektach przechodzących tędy od stuleci pielgrzymek. Nic więc dziwnego, że i Francja przygotowała listę 71 punktów i miejsc najmocniej związanych z Drogą Świętego Jakuba, które komisja UNESCO w 1998 roku, pięć lat po hiszpańskim wpisie, umieściła również na swej Liście...
Jest rzeczą niezwykle trudną odwiedzenie wszystkich 71 miejsc na francuskich Drogach Świętego Jakuba. Ba, zobaczenie choćby kilku obiektów z czterech najważniejszych tras jest nie lada wyczynem. Ja potrzebowałem aż trzech wizyt we Francji, by zaledwie otrzeć się o niektóre zabytki oznakowane żółtą muszlą. Dane mi było trafić na Via Turonensis, Via Lemovicensis i kilka pomniejszych Dróg, południowe szlaki Via Podiensis i Via Tolosana muszą jeszcze poczekać na moją czwartą podróż, a może nawet piątą czy szóstą...
Patrząc na mapę Francji pierwszą z głównych dróg od strony północnej jest Via Turonensis, biorąca swój początek w Paryżu, a dokładnie pod Wieżą Świętego Jakuba:
Wieża jest niczym innym jak dzwonnicą, stanowiącą jedyną pozostałość po dawnym kościele Saint-Jacques-la-Boucherie, w którym niegdyś znajdowała się cenna relikwia św. Jakuba Większego Apostoła. Przez wieki świątynia ta była punktem wyjścia na szlak do Santiago de Compostela nie tylko dla paryżan, ale również dla pątników z całej północnej Francji.
By trafić na Via Turonensis w Paryżu, można było przywędrować pomniejszymi Drogami, prowadzącymi do francuskiej stolicy od Brukseli przez Amiens czy od Luksemburga poprzez Reims. Zwiedzając katedrę w Amiens zatrzymujemy się z Margitą, tak jak czyniło to na przestrzeni wieków wielu pielgrzymów, przed relikwiarzem zawierającym fragment czaszki św. Jana Chrzciciela. Ze względu na tę cenną relikwię świątynia w Amiens była popularnym punktem na trasie pątniczej do Hiszpanii, a wiernym nie przeszkadzał fakt, że w średniowieczu częstokroć kopiowano szczątki świętych, a czaszką św. Jana Chrzciciela szczyciło się również w tym samym czasie kilka innych kościołów...
Jednym z pomniejszych szlaków północnej Francji jest fragment Via Francigena, innej popularnej trasy pątniczej, biegnącej co prawda od Morza Północnego wzdłuż wschodniej granicy Francji, poprzez Szwajcarię aż do grobu św. Piotra w Rzymie, lecz na całkiem sporym odcinku pokrywającej się z Drogami Świętego Jakuba. Gdy sączę chłodne piwo na rynku w Arras, mój wzrok w pewnym momencie wędruje w dół i odkrywam ze zdziwieniem, że właśnie jestem na trakcie do Santiago de Compostela:
Gdy Anglia była jeszcze na wskroś katolicka, pielgrzymi z Wysp Brytyjskich przybywający statkami z Plymouth, Southampton czy Brighton wysiadali na północnym wybrzeżu Francji, po czym różnymi szlakami próbowali dostać się na Via Turonensis. Gdy już dotarli do Normandii, grzechem by dla nich było nie nawiedzić słynnego opactwa pod wezwaniem św. Michała Archanioła, wznoszącego się na samotnym wzgórzu Mont-Saint-Michel. O tym, że miejsce to stanowiło ważny punkt na Drogach Świętego Jakuba, świadczy mosiężna muszla, odnaleziona przeze mnie tuż za klasztorną bramą:
Właściwa trasa Via Turonensis, zaczynająca się w Paryżu, biegnie łagodnym łukiem na południe, wiodąc przez Orléans, Tours, Poitiers, Saintes i Bordeaux wprost w wąwozy Pirenejów. Druga z ważnych Dróg - Via Lemovicensis - bierze swój początek w burgundzkim opactwie Vézelay:
Spod tutejszego kościoła pielgrzymkowego od wieków wyruszały tłumy pątników do dalekiej Hiszpanii, przybyłych ze Strasbourga, Toul, Dijon, Chalons i Besançon, ale także ze Szwajcarii i niemieckich miast: Monachium, Ulm, Augsburga i Konstancji. Nim wyruszono na szlak, koniecznie trzeba było pokłonić się przed ważnymi relikwiami samej Marii Magdaleny, spoczywającymi w krypcie bazyliki. W 1279 roku ogłoszono, o zgrozo, że jednak prawdziwe szczątki uczennicy Chrystusa znajdują się w Saint-Maximin-la-Sainte-Baume w Prowansji, co przyczyniło się niestety do gwałtownego spadku liczby wiernych odwiedzających Vézelay...
Trasa Via Lemovicensis przebiega następnie przez Bourges, Sauvigny, Noblat, Limoges, Périgueux do Ostabat, gdzie łączy się z innymi francuskimi Drogami Świętego Jakuba.
Pozostałych dwóch szlaków niestety, nie udało nam się z Margitą nawiedzić. Via Podiensis z Le Puy, mająca na swej drodze między innymi zabytki w Conques i Moissac oraz Via Tolosana wiodąca Lazurowym Wybrzeżem przez Niceę, Arles, Saint-Guilhem i Tuluzę muszą jeszcze poczekać na kolejną naszą wizytę we Francji...
Szlak pielgrzymkowy do Santiago de Compostela jest wyjątkowym świadectwem potęgi i wpływu wiary chrześcijańskiej na ludzi wszystkich klas społecznych z Europy doby średniowiecza. Odegrał również kluczową rolę w wymianie kulturowej i religijnej, co doskonale ilustruje 71 zabytków na Drogach Świętego Jakuba we Francji, starannie dobranych do wpisu na Listę. By choć na chwilę poczuć się pątnikiem, nie trzeba wcale wyjeżdżać za granicę. Wystarczy rozejrzeć się w swojej okolicy, czy gdzieś obok drogi lub przy miejscowym kościółku nie stoi drogowskaz z charakterystyczną, żółtą muszlą św. Jakuba...
Mapa Dróg Świętego Jakuba we Francji, na niebiesko od góry kolejno: Via Turonensis z Paryża, Via Lemovicensis z Vézelay, Via Podiensis z Le Puy i Via Tolosana z Arles:
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz