...visit № 52...
...czyli: o Czarnogłowych, Czarnych Kotach i architekturze secesyjnej...
Ryga jest stolicą i największym miastem Łotwy, malowniczo położonym nad rzeką Dźwiną w pobliżu jej ujścia do Bałtyku w Zatoce Ryskiej. Jest też głównym ośrodkiem gospodarczo-przemysłowym, komunikacyjnym, kulturalnym i naukowym kraju. Tako rzecze o Rydze większość encyklopedii, dodając jeszcze, iż stanowi jedno z największych w Europie skupisk architektury secesyjnej. Faktycznie, są ulice, gdzie Jugendstil dominuje, w innych zaś miejscach czuć ducha starych niemieckich miast należących do Hanzy. Wszystko to delikatnie przyprawione atmosferą Skandynawii i okraszone radzieckim socrealizmem, charakteryzującym się topornymi, betonowymi molochami na obrzeżach miasta. Społeczność Rosjan w stolicy Łotwy jest nadal znacząca - idąc ulicami słyszy się w przeważającej mierze język rosyjski. Szybciutko i króciutko o historii: w X wieku w tym miejscu istniała rozwinięta osada plemienia Liwów. Obecne miasto zostało założone w 1201 roku przez biskupa Alberta von Buxhövden i szybko stało się, jako jeden z członków Hanzy od 1282 roku, ważnym ośrodkiem handlowym na wybrzeżu Bałtyku. Od średniowiecza nasiliły się w Rydze wpływy niemieckiej kultury, niemieckiego osadnictwa i języka, głównie za sprawą zakonu krzyżackiego. Choć Krzyżacy nie mieli wcale w Rydze lekko - w związku z próbami przejęcia władzy w mieście, rozwścieczeni mieszczanie zburzyli zamek komtura i wymordowali jego załogę. 155 lat później, w 1452 roku zakon krzyżacki ponownie próbował sięgnąć po Rygę, zawierając z arcybiskupem Stodewescherem ugodę, na mocy której podzielili się władzą nad miastem. Mistrzowie zakonu zapomnieli o nauczce sprzed lat, toteż zirytowani mieszczanie ponownie zrównali im zamek z ziemią... Ryga ma w swej historii także przynależność do Rzeczypospolitej - 28 listopada 1561 roku Inflanty oddały się pod opiekę królowi Zygmuntowi Augustowi, a mistrz zakonu krzyżackiego Gotthard Kettler złożył Koronie Polskiej hołd lenny. Już w 1621 roku miasto zostało zdobyte przez szwedzkie wojska króla Gustawa II Adolfa. Szwedzi nie zadomowili się w Rydze na długo - w 1710 roku po bitwie nad Połtawą przeszła w ręce carskiej Rosji, w których to pozostała aż do 1918 roku. Potem poszło już szybko: w latach 1918-1940 stolica Republiki Łotewskiej, w 1940 wcielona do ZSRR, w 1941 zajęta przez Niemców, w 1944 ponownie zdobyta przez Armię Czerwoną. Gdy w 1991 roku Łotwa ogłosiła niepodległość, Ryga ponownie została stolicą niepodległego państwa łotewskiego. Kto ciekaw dokładniejszej historii miasta - niech szuka w niezmierzonych otchłaniach internetu, a na pewno znajdzie...
Rygę najlepiej poznać włócząc się po jej brukowanych uliczkach. My zaczynamy zwiedzanie od kościoła Św. Piotra, którego charakterystyczną wieżę widać z niemal każdego punktu miasta.
1. Protestancki kościół Św. Piotra
To jeden z największych zabytków architektury starej Rygi. Był najważniejszym kościołem w średniowieczu, w kronikach wzmianki o nim pojawiają się już w 1209 roku. Budowę świątyni można podzielić na trzy zasadnicze etapy - dwa pierwsze związane są z gotykiem, trzeci zaś z wczesnym barokiem. "Piramidowa" szpila wieńcząca wieżę nie miała w swej historii spokoju - najpierw sama się zawaliła, następnie spłonęła, odbudowana spaliła się ponownie, a w 1941 roku podczas niemieckiej agresji na ZSRR została zburzona ostrzałem artyleryjskim. Ponownie odbudowana w latach 1968-1973 szczyci się najwyżej położonym punktem widokowym w krajach bałtyckich. Oczywiście postanawiamy z Margitą to sprawdzić.
2. Panorama ryskiego Starego Miasta nad Dźwiną widziana z tarasu widokowego na wieży kościoła Św. Piotra
Zaiste, widok z góry na ścielące się u stóp miasto jest imponujący. Na szczyt można wdrapać się schodami, dla leniwych jest winda. Bilet na wieżę jest płatny i kosztuje 7 EUR od osoby. W środku świątynia nie prezentuje się okazale - od czasów wojny z oryginalnego, bogatego wyposażenia nie zostało prawie nic...
Z kościoła Św. Piotra jest tylko parę kroków do centralnego placu miasta, z Ratuszem i okazałym Domem Bractwa Czarnogłowych - jednym z symboli Rygi.
3. Posąg Rolanda przed Domem Bractwa Czarnogłowych
Ten zabytkowy budynek został wzniesiony na początku XIV wieku jako siedziba tzw. Bractwa Czarnogłowych - stowarzyszenia mającego znaczne wpływy na dzieje miasta, a skupiającego bogatych i nieżonatych kupców pochodzenia niemieckiego. Moja konkluzja, że zostali bogaci bo byli nieżonaci, jakoś nie znalazła poklasku wśród damskiej części naszej wycieczki... Nazwa pochodzi od patrona stowarzyszenia - św. Maurycego. którego w ikonografii przedstawiano jako postać o zdecydowanie ciemnej karnacji. Centrum fasady zdobią posągi Neptuna, Merkurego oraz alegorie Zgody i Pokoju. Dom Czarnogłowych dawniej nazywany był również Dworem Artusa.
Kierujemy swe kroki z Placu Ratuszowego w kierunku największej świątyni w krajach bałtyckich. To katedra w Rydze (Rīgas Doms), o rozmiarach 187 metrów długości, 43 metrów szerokości i grubości murów przekraczających 2 metry. Znana jest również z jednych z największych organów w Europie, posiadających prawie 7000 piszczałek. Została wzniesiona około 1211 roku. Niestety, w czasie naszej wizyty trwa remont i zastajemy katedrę z wieżą opatuloną rusztowaniami:
4. Protestancka katedra (Rīgas Doms)
W okolicach katedry warto zagłębić się w plątaninę uliczek i odnaleźć "Trzech Braci". Ten kompleks składający się z trzech średniowiecznych kamienic został tak nazwany poprzez analogię do podobnych budynków w Tallinnie, które noszą nazwę "Trzech Sióstr".
5. Trzej Bracia (Trīs brāļi) stojący przy ulicy Mazã Pils
Najstarszy budynek znajdujący się z prawej strony wzniesiony został w XV wieku i nosi wyraźne cechy późnego gotyku. Nieznacznie cofnięty względem pozostałych dwóch, jest najstarszym zachowanym budynkiem mieszkalnym w Rydze. Środkowa kamienica została zbudowana w 1646 roku w stylu charakterystycznym dla ówczesnej Rygi. Najmłodszym z "Braci" jest wąski budynek z lewej strony kompleksu, postawiony w XVII wieku jako kamienica czynszowa.
Jako się rzekło na początku, Ryga jest jednym z największych skupisk architektury secesyjnej w Europie. Można tu znaleźć ponad 700 budynków nawiązujących do tego stylu, zarówno w granicach Starego Miasta, jak też i poza nim - głównie przy ulicach Alberta iela i Elizabetes iela.
6. Budynek w stylu art nouveau przy Doma lamas
Secesyjną formę ma również słynny Dom Czarnych Kotów usytuowany na ryskim Starym Mieście przy Meistaru 10. Jest głównie znany ze względu na rzeźby umieszczone na bocznych wieżyczkach budynku, a przedstawiające dwa koty z wygiętymi grzbietami i uniesionymi ogonami. Z kotami wiąże się legenda, zgodnie z którą tylne części ciała kotów były kiedyś zwrócone w kierunku budynku Wielkiej Gildii - ekskluzywnego klubu dla bogatych niemieckich przemysłowców, a niedostępnego dla innych nacji. Takie ulokowanie rzeźb kotów miało być swego rodzaju zemstą właściciela kamienicy - Łotysza o nazwisku Plume - za odmowę przyjęcia go w poczet członków klubu. Jasny przekaz: "pocałujcie mnie pod ogon" tak obraził prezydenta gildii, że ten wytoczył proces sądowy, trwający ponoć dziesięć lat i zakończony wyrokiem nakazującym odwrócenie kotów ogonem...
7. Secesyjny Dom Czarnych Kotów (Kaķu nams)
Obecność wiernych prawosławnego wyznania w łotewskiej stolicy upamiętnia okazała katedra Łotewskiej Cerkwi Prawosławnej. Została zbudowana w latach 1876-1883 w stylu neobizantyjskim. W latach 60. XX wieku władze Związku Radzieckiego nakazały zamknąć świątynię, a następnie poleciły urządzić w jej wnętrzu ...planetarium. Katedra jest obecnie największą cerkwią prawosławną w krajach bałtyckich.
8. Prawosławny Sobór Narodzenia Pańskiego
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz