...visit № 97...
...czyli: o najokrutniejszym władcy w historii Maroka i jego stolicy...
Meknes należy obok Fezu, Marrakeszu i Rabatu do "cesarskich miast Maroka", czyli byłych stolic tego kraju. W tym zaszczytnym gronie jest najmniej znany i nie tak chętnie odwiedzany przez turystów, będąc dziś nieco prowincjonalnym miastem, w którym coraz trudniej dostrzec ślady dawnej świetności. Lata chwały przeżywał kilka wieków temu w czasach Maulaja Isma'ila, uważanego za najokrutniejszego z władców Maroka, który uczynił z Meknes stolicę swego imperium. Ale po kolei...
Historia miasta sięga VIII wieku, kiedy powstała w tym miejscu pierwsza ufortyfikowana osada. W X wieku na terenach dzisiejszego Meknes osiedliło się berberyjskie plemię Miknasa, od którego późniejsze miasto wzięło swoją nazwę. I tak stałby sobie ów Meknes na głębokiej marokańskiej prowincji, zapomniany przez Boga i ludzi, gdyby nie pewien wojowniczy sułtan. Abu an-Nasir Maulaj Isma'il ibn asz-Szarif, bo tak brzmiało w całości jego imię, niespodziewanie po śmierci swego brata w 1672 roku objął tron Maroka jako drugi władca z dynastii Alawitów. Pod jego rządami szybko nastąpił gwałtowny rozwój gospodarczy kraju. Rozkwitł handel z Europą, zwłaszcza z Francją i Wielką Brytanią, co przyczyniło się do wzmożonej działalności budowniczej - oprócz umocnień obronnych wokół Meknes, do którego Maulaj Isma'il przeniósł z niedalekiego Fezu stolicę, powstały okazałe rezydencje i pałace. Nowy władca zreformował siły zbrojne i stworzył armię złożoną z blisko 40 tysięcy sudańskich niewolników. Dzięki niej udało się utrzymać w szachu różnorodne plemiona Berberów i Beduinów, które sprzeciwiały się forsowanej przez niego jedności państwa. Swoje bezpieczeństwo oparł na elitarnej gwardii zwanej Buchari, w skład której wchodzili trenowani od młodości, skrupulatnie wyselekcjonowani pod względem warunków fizycznych czarnoskórzy niewolnicy. Zaczęły liczyć się z nim nawet największe europejskie potęgi po tym, jak utarł nosa dumnym Anglikom zdobywając ich bastion w Tangerze i gdy pogonił Hiszpanów z kilku fortów na afrykańskim wybrzeżu Morza Śródziemnego. Najbardziej bezlitosny władca w historii Maroka nie szczędził też ni ludzi, ni pieniędzy, by rozbudować i upiększyć swą stolicę. Ale każda władza kiedyś się kończy, a każde imperium idzie w rozsypkę...
Przygodę z Meknes zaczynamy z Margitą od niedokończonego, olbrzymiego kompleksu pałacowego, który powstał z rozkazu sułtana Maulaja Isma'ila. Okrutna legenda głosi, że gdy władca nie był zadowolony z efektów pracy robotników, wydawał całą ekipę budowlaną na ścięcie. A następnie, ku przestrodze, nakazywał mieszać ich krew z cementem służącym do dalszej budowy...
1. Pozostałości twierdzy Maulaja Isma'ila
Sułtan polecił wznieść również ogromne spichlerze zbożowe z innowacyjnym jak na tamte czasy systemem klimatyzacji, służące do magazynowania żywności potrzebnej do utrzymania swej potężnej armii. Obok nich ostały się resztki największych w Maroku stajni, mogących niegdyś pomieścić nawet do 15 tysięcy koni:
2. Imponujące rozmiarami spichlerze twierdzy...
3. ...oraz pozostałości królewskich stajni
Nie tylko twierdza była wizjonerskim pomysłem sułtana. Na jego rozkaz wybudowano również mnóstwo pomniejszych pałacyków, bibliotek, meczetów, medres i łaźni, a nade wszystko otoczono medynę pierścieniem potężnych murów ozdobionych okazałymi bramami. I właśnie pod najpiękniejszą z bram Meknes kierowca dobrodusznie zatrzymuje nasz autokar:
4. Uważana za najpiękniejszą nie tylko w Meknes, ale i w całym Maroku: brama Bab al-Mansur
Wkomponowana w mury miejskie jest jednym z najbardziej charakterystycznych zabytków miasta. Zaczęto ją budować w 1672 roku, a swą nazwę wzięła od architekta, niejakiego Al-Mansura, który podjął się niełatwego zadania jej stworzenia. Też nie miał lekko - okrutny sułtan podobno zapytał twórcę, czy byłby w stanie wznieść coś jeszcze piękniejszego. Al-Mansur oczywiście zaprzeczył. W przeciwnym razie zostałby niechybnie ścięty... Ciekawostką architektoniczną bramy są kolumny po obu stronach wejścia. Zostały zrabowane, tak jak większość budulca dzisiejszego Meknes, z ruin pobliskiego Volubilis, niegdyś stolicy rzymskiej prowincji Mauretania. Na wprost bramy rozpościera się obszerny, otoczony murem plac al-Hadim, który pełnił niegdyś rolę meszwaru, czyli miejsca parad i przeglądu wojsk sułtana:
5. Otoczony murem plac al-Hadim
Jako że mamy trochę czasu, podejmujemy z Margitą decyzję o zagłębieniu się na własną rękę w plątaninę uliczek Starego Miasta, która zresztą niczym szczególnym nie różni się od labiryntu medyn Fezu, Marrakeszu czy Rabatu, gdzie dominuje wszechobecny handel przyprawami, tkaninami, ceramiką, pamiątkami i wszystkim tym, co tylko zabłąkany turysta ma ochotę wytargować... W panoramie medyny wyróżnia się charakterystyczny, zielony minaret Wielkiego Meczetu:
6. Mury miejskie i minaret Wielkiego Meczetu...
7. ...oraz fragment spokojniejszej części medyny
Maulaj Isma'il podobno nasłuchał się od chrześcijańskich niewolników, schwytanych na Morzu Śródziemnym przez piratów będących na jego usługach, o Francji i pełnym przepychu dworze Ludwika XIV. Wysłał więc do Paryża poselstwo. Relacje posłów o bogactwie Wersalu rozbudziły wyobraźnię sułtana. Wpadł na genialny w jego mniemaniu pomysł by ...poprosić o rękę córki Króla-Słońce! Oświadczyny nie zostały, rzecz jasna, potraktowane w Paryżu poważnie. Ludwik XIV na otarcie łez podarował marokańskiemu władcy dwa piękne, stojące zegary. W Meknes znajduje się obecnie grób Maulaja Isma'ila. Mimo złej sławy sułtana, miejsce to przyciąga rzesze pielgrzymów z całego kraju, przybywających tu nie tylko z powodu oddania czci dawnemu władcy, ale przede wszystkim ze względu na barakę, czyli błogosławieństwo. Niestety, turyści mają wstęp tylko do świątyni. Do mauzoleum, po dziś dzień ozdobionego dwoma francuskimi zegarami, dopuszczani są jedynie muzułmanie...
8. Wypatrzona gdzieś w medynie studnia dekorowana mozaiką zellij...
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz