...visit № 61...
...czyli: o fundamencie architektury i designu XX wieku...
Co to jest ten Bauhaus? Czemu znalazł się na liście UNESCO? Takie metalowo-szklane coś, co podobne jest do współczesnych budynków, to zabytek? Te i inne pytania rodziły nam się w głowach, kiedy pierwszy raz zobaczyliśmy styl i wzornictwo prekursorów niemieckiego modernizmu. A więc od początku: Bauhaus to uczelnia artystyczno-rzemieślnicza, która powstała w Weimarze z połączenia Akademii Sztuk Pięknych i Szkoły Rzemiosł Artystycznych w 1919 roku, później od 1925 roku działająca w Dessau i w latach 1932-33 w Berlinie. Została utworzona przez Waltera Gropiusa - niemieckiego architekta modernistycznego i jednego z głównych przedstawicieli stylu międzynarodowego. W 1919 roku Gropius napisał manifest Bauhausu, w którym wzywał do zniesienia podziału między rzemieślnikiem i artystą oraz głosił ideę funkcjonalnego i ogólnodostępnego designu. Fundamentalna zasada wprowadzona przez Bauhaus brzmiała: "Forma podąża za funkcją" - przedmioty codziennego użytku, budynki, obiekty miały być projektowane na kanwie prostych, lecz eleganckich brył geometrycznych. Dążono do połączenia techniki ze sztuką, rodziła się koncepcja wzornictwa przemysłowego i tworzenia form produkowanych taśmowo. Pewna szwedzka firma meblowa na cztery litery, mająca swe wielkie sklepy także w Polsce, pełnymi garściami czerpie po dziś dzień z wykreowanych sto lat temu przez Bauhaus wzorów...
Bauhaus dokonał radykalnego przewartościowania poglądów na różne rodzaje sztuki - oprócz funkcjonalizmu architekci i inni artyści wnieśli do niej różne osobiste koncepcje, często odbiegające od poziomu powszechnej akceptacji. Bauhaus miał być miejscem nieustannej dyskusji, ścierania się poglądów, "burzy mózgów". W sferze filozoficznej zaś istotną rolę odgrywały zapatrywania i idee polityczne twórców Bauhausu, głównie socjalistyczne.
Początków szukamy w Weimarze. To w tym mieście powstała szkoła budownictwa Bauhausu. Jej adepci pracowali na zasadzie średniowiecznych cechów rzemieślniczych, w których każdy z współtwórców danego produktu, zachowując swoją indywidualność, wnosi wkład w tworzenie jednego, wspólnego dzieła.
1. Weimar - budynek zwany "Podkowa", mieszczący Szkołę Sztuki i Rękodzieła, zaprojektowany przez Henry'ego van der Velde
Kurs wstępny dla studentów, wprowadzający wiedzę o formach, materiałach i kolorach, trwał pół roku, uczono też rysunku i komponowania przestrzennego. Po ukończeniu kursu uczniowie przechodzili na trzy lata do udziału w warsztatach obróbki metalu i drewna, malarstwa ściennego, ceramiki, rzeźby. Taki tok nauczania zapewniał wykształcenie teoretyczne i praktyczne w szerokim zakresie.
2. Weimar - główny budynek Uniwersytetu Bauhausu, w murach którego funkcjonowała Akademia Architektury
Zatrudniono jedynie dziesięciu wykładowców-artystów, których nazywano mistrzami (Meister der Form), a wiele zajęć prowadzili asystenci, głównie studenci starszych lat. Wśród mistrzów, oprócz Waltera Gropiusa, wykładali między innymi: architekt Henry van der Velde, malarz Theodor Hagen czy rzeźbiarz Gottlieb Elster. W 1923 roku zorganizowano wystawę będącą odpowiedzią na naciski ze strony rządu Turyngii, który pragnął ujrzeć efekty i wyniki pracy po 4 latach istnienia uczelni. Wystawa okazała się wielkim sukcesem, przyciągając 15 tysięcy odwiedzających.
3. Weimar - budynek Muzeum Bauhausu
Przejeżdżamy z Margitą do centrum Weimaru. Naprzeciw teatru mieści się Muzeum Bauhausu, gromadzące przedmioty, meble i naczynia wykonane przez adeptów Uniwersytetu.
W 1924 roku władzę w Turyngii objął rząd konserwatywny, który oskarżył Bauhaus o szerzenie myśli socjalistycznej i wywrotową działalność, czemu członkowie i mistrzowie Bauhausu stanowczo zaprzeczyli. Gropius podjął jednak starania o przeniesienie uczelni w inne miejsce. Dostał wiele propozycji, przyjął tą, proponowaną mu przez burmistrza Dessau. Wzniósł w nowym miejscu zespół nowoczesnych budynków uczelni oraz zaprojektował osiedle mieszkalne dla mistrzów.
4. Dessau - awangardowy budynek nowej uczelni Bauhausu
Jadąc przez Dessau kierujemy się, a jakże, na Gropiusalle. Z daleka widać już okazały budynek nowej uczelni Bauhausu. Składa się z pięciu skrzydeł, a każde z nich spełnia inną funkcję: w jednym są warsztaty, w innym Szkoła Rzemiosła Artystycznego i Technicznego, w pozostałych administracja szkoły, akademik, aula i stołówka.
5. Dessau - metalowo-szklana ściana kurtynowa budynku
Drzwi do budynku zastajemy szeroko otwarte - na pierwszym piętrze właśnie jest prezentowana wystawa poświęcona wzornictwu Bauhausu. Wchodzimy z Margitą nie niepokojeni przez nikogo. Po dziś dzień nie wiemy, czy była to otwarta impreza, czy zorganizowana dla specjalnych gości - w każdym razie nikt nas o bilety nie pytał :)
6. Dessau - wejście do budynku uczelni
Budynek został zrealizowany w technologii mieszanej - szkielet żelbetowy, częściowo murowane ściany nośne i wykończenie tynkiem o gładkiej fakturze, malowanym na biało. Ściany kurtynowe i ramy okien są stalowe.
7. W obrębie klatek schodowych nadano elewacji formę pionowych przeszkleń
Pozostało nam jeszcze zobaczenie osiedla mieszkaniowego, które Walter Gropius zaprojektował dla mistrzów uczelni. Na końcu Gropiusalle skręcamy w lewo i jesteśmy na miejscu. Wszak zacni mistrzowie nie mogli mieć daleko do swej pracy. Wśród artystów, którzy wykładali na Uniwersytecie, są takie nazwiska jak Hennes Mayer, Ludwig Mies van der Rohe, Georg Muche, Laszló Moholy-Nagy czy Wassily Kandinsky.
8. Dom Mistrza (Meisterhaus) Muche-Schlemmer
Swoje mieszkanie miał tu też sam Walter Gropius. Projekt jego domu jest chyba najbardziej "odjechany" z wszystkich dokonań Bauhausu:
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz