...visit № 60...
...czyli: o augustiańskim mnichu, który nieźle namieszał w historii...
Ostatni dzień października roku Pańskiego 1517. Główną ulicę Wittenbergi, saksońskiego miasteczka nad Łabą, raźnym krokiem przemierza mnich w augustiańskim habicie. Dociera do kościoła zamkowego, wyciąga zwoje zapisanego papieru i młotkiem przybija je do kościelnych drzwi. Nikt ze świadków tego zdarzenia nie był świadom, że ten akt protestu właśnie zapoczątkował Reformację - nowy okres w religijnej i politycznej historii świata. Tajemniczym mnichem jest Marcin Luter - przez protestantów uznany za bohatera wiary i odnowiciela Kościoła, przez anglikanów ogłoszony świętym, przez Kościół katolicki widziany jako teolog sprzeciwu wobec starego porządku wiary. Mnich augustiański, doktor teologii, autor 95 tez głoszących reformę Kościoła rzymskokatolickiego. Można by długo o nim opowiadać. Każdy, kto ciekawy życia i działalności niemieckiego reformatora, znajdzie na jego temat prawie wszystko w niezmierzonych przestrzeniach internetu. Jedno jest pewne - namieszał nieźle...
Do Wittenbergi docieramy prawie w samo południe. Samochód zostawiamy na bezpłatnym parkingu przy Wallstrasse. Stąd już tylko parę kroków do miejsc związanych z Marcinem Lutrem. Wychodzimy wprost na Rynek, nad którym górują dwie wieże kościoła miejskiego, a kamienny Luter i jego przyjaciel Filip Melanchton spoglądają surowo z gotycko zadaszonych pomników.
Położony nieopodal Rynku kościół Najświętszej Marii Panny, dawniej katolicki kościół farny, a od XVI wieku luterański, to ważne miejsce związane z początkowym okresem Reformacji. To w nim Marcin Luter rozpoczął swoją działalność kaznodziejską.
Szeroko otwarte wejście do kościoła zaprasza, zwiedzających jednak niewielu. Jak w większości protestanckich świątyń wystrój raczej surowy. Na ścianach obrazy i epitafia zawierające treści ideowe Reformacji, pełne postaci odzianych w charakterystyczne dla epoki czarne kostiumy. Najważniejszym dziełem sztuki w kościele jest Ołtarz Reformacji z obrazami Lucasa Cranacha Starszego i Lucasa Cranacha Młodszego. Na obrazach: pośrodku Ostatnia Wieczerza, po lewej chrzest Lutra udzielany przez Melanchtona, po prawej spowiedź Lutra, u dołu Luter przemawiający z ambony obok ukrzyżowanego Chrystusa i grupy wiernych.
Głównym deptakiem, czyli Schlossstrasse, docieramy do kościoła zamkowego. Kościół w remoncie, nie udaje nam się wejść do środka. Uwagę przykuwa 88-metrowa wieża kościoła. Poniżej galerii widokowej wieży widnieje inskrypcja "Ein feste Burg ist unser Gott". Jest to początek napisanej przez Lutra pieśni "Warownym grodem jest nasz Bóg", która stała się hymnem Reformacji.
To ten kościół stał się później sławny. Szukamy drzwi, do których Marcin Luter przybił 95 tez. To nic trudnego, pokaźna grupa turystów z dwóch autokarów wskazuje nieomylnie ich położenie. W tym miejscu wypada wspomnieć o samych tezach, jak i okolicznościach ich powstania. W 1510 roku Luter wrócił z podróży do Rzymu zdruzgotany obrazem, jaki tam zastał. Papież poświęcający więcej czasu wojnom niż modlitwie, bluźniercze kupczenie sakramentami, bezceremonialne zachowanie księży i to, co wywołało jego największe oburzenie - odprawianie w pośpiechu wielu mszy świętych przy jednym ołtarzu (cytując za J.Todd'em - pewien ksiądz, widząc, że Luter odprawił dopiero jedną trzecią swojej mszy, poganiał go słowami: "Pośpiesz się! Inni czekają!"). Pucharu goryczy dopełnił niejaki dominikanin Tetzel, kaznodzieja odpustowy, który w szczególnie jarmarczny sposób sprzedawał listy odpustowe. Sprzeciw Lutra wzbudził fakt otrzymywania odpustu za pieniądze, a nie za prawdziwą pokutę i żal, niepotrzebne też stało się głoszenie o Jezusie, gdy miejsce wiary zajmowała opłata pieniężna. Jego tezy przybite do wrót kościoła były nie przeciwko samym odpustom, ale takim właśnie nadużyciom. Dzięki dynamicznie rozwijającej się sztuce drukarskiej tezy w dwa tygodnie były znane w całych ówczesnych Niemczech, a już w następnym miesiącu obiegły Europę.
Dziś miejsce drewnianych wrót zajmują solidne spiżowe drzwi, na których upamiętniono wszystkie Lutrowe postulaty. Wracamy w stronę Rynku, przechodzimy przez niego i udajemy się Collegienstrasse w stronę domu Lutra. Lutherhaus znajduje się na dziedzińcu wewnętrznym Augusteum, jednego z budynków uniwersyteckich. Reformator mieszkał w nim najpierw w celi klasztoru augustiańskiego, a po zerwaniu z Kościołem w izbach klasztornych wraz ze swoją rodziną.
Wracając do samochodu zatrzymujemy się przy okazałej, renesansowej kamienicy, która również jest jednym z elementów wpisu na Listę UNESCO. To dom Filipa Melanchtona, współtwórcy Reformacji, profesora uniwersytetu w Wittenberdze, przyjaciela i najbliższego współpracownika Lutra.
Dwa dni później, podróżując po Saksonii-Anhalt, odwiedzamy Eisleben. Los zrządził, że w tym małym miasteczku wszystko się zaczęło i wszystko skończyło. Przy ulicy Lutherstrasse ( jakżeby inaczej ) nieopodal kościoła stoi dom, w którym 10 listopada 1483 roku przyszedł na świat Marcin, syn Hansa i Małgorzaty Luter.
W styczniu 1546 roku Luter przybył do Eisleben i chociaż był bardzo osłabiony, wziął udział w konferencjach, wygłaszał kazania i dokonywał korekty przepisów kościelnych. 17 lutego był już tak chory, że księża prosili go, by nie wychodził z domu. Dzień później, 18 lutego 1546 roku, w domu stojącym dziś przy Andreaskirchplatz, twórca luteranizmu zamknął oczy na zawsze...
Główny cel Marcina Lutra - doprowadzenie do reformy Kościoła rzymskokatolickiego - nie został osiągnięty. Doszło do podziału Kościoła. Mimo że Luter był autorem wielu dzieł religijnych, nie stworzył spójnego systemu teologicznego. Nakreślił jedynie ogólny zarys teologii reformacyjnej, wskazując drogę następnym pokoleniom protestantów - "jedynie pismo, jedynie Chrystus, jedynie łaska, jedynie słowo"...
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz