...visit № 115...
...czyli: o Karolu Wielkim i Czterech Relikwiach Akwizgrańskich...
Cała historia katedry zaczyna się od Karola Wielkiego. To właśnie ten słynny król Franków i Longobardów, święty cesarz i twórca pierwszego europejskiego imperium od czasu kresu cesarstwa zachodniorzymskiego, na swe ulubione miasto wybrał Akwizgran (z niemiecka Aachen). Pod koniec VIII wieku z jego rozkazu rozpoczęto budowę imponującej, ośmiobocznej kaplicy, która swym rozmachem i pięknem przyćmić miała wszystkie dotychczasowe konstrukcje. A okazałych budowli w tamtych czasach nie było za wiele - "wieki ciemne", które nastały po upadku rzymskiej cywilizacji, charakteryzowały się raczej prostą, drewnianą architekturą. Świątynia w Akwizgranie miała być nie tylko symbolem pobożności i jedności między władzą królewską i kościelną, ale również świadectwem potęgi i dążenia władcy z dynastii Karolingów do zrównania się swym majestatem z wielkimi imperatorami rzymskimi. Pierwszym budowniczym kaplicy pałacowej był niejaki Odo z Metzu - francuski architekt ormiańskiego pochodzenia, który plany świątyni oparł na wzorcach rodem z bizantyjskiego Wschodu. Do budowy użyto materiałów z pobliskich budowli rzymskich w Kolonii. Kiedy powstała, była największym kościołem na północ od Alp...
Dziś cały kompleks katedry składa się z trzech części, z których najstarszą jest oczywiście dawna kaplica pałacowa Karola Wielkiego - jeden z nielicznych zabytków sztuki karolińskiej zachowanych do naszych czasów. W dobie wczesnego romanizmu dobudowano westwerk, a w XIV wieku rozpoczęto wznoszenie gotyckiego prezbiterium, które zostało miejscem spoczynku wielkiego władcy. Przede wszystkim jednak prezbiterium pełni funkcję sanktuarium, mieszczącego cztery najwyższej wagi relikwie Marii, Jezusa oraz Jana Chrzciciela. Dzięki relikwiom, które według przekazów otrzymał w prezencie Karol Wielki podczas swej koronacji, świątynia w Akwizgranie stała się jednym z najważniejszych ośrodków pielgrzymkowych w Europie. Dawna tradycja wystawiania co siedem lat relikwii na widok publiczny jest zresztą kontynuowana do dzisiaj. Katedra przez prawie 600 lat (936-1531) była miejscem koronacji 30 władców Świętego Cesarstwa Rzymskiego. A francuskojęzyczni sąsiedzi byli pod tak wielkim wrażeniem monumentalnej kaplicy pałacowej Karola Wielkiego, że nadali miastu własną nazwę - Aix-la-Chapelle...
Olbrzymi, kilkupiętrowy parking przy Jesuitenstrasse jest doskonałym miejscem, z którego po zostawieniu samochodu można krótkim spacerkiem dojść do słynnej katedry. Nim wejdziemy do środka trzeba koniecznie obejść budowlę dookoła. Z placu obok gmach katedry prezentuje się znakomicie, doskonale widoczne są jej wszystkie trzy części:
1. Katedra Św. Marii w Akwizgranie - z lewej gotyckie prezbiterium, w środku kaplica pałacowa, z prawej romański westwerk i rozbudowana w XIX wieku wieża
Do wnętrza świątyni prowadzą tzw. Wilcze Wrota, wykonane około 800 roku w miejscowej odlewni brązowe drzwi, pamiętające samego Karola Wielkiego. Ważące ponad cztery tony, zamontowane zostały w zachodniej części budowli. Wstęp do katedry jest bezpłatny, należy zakupić tylko pozwolenie na fotografowanie, wycenione dobrodusznie na zaledwie 1 euro.
2. Widok na Wilcze Wrota i westwerk od strony zachodniej
Wchodzimy z Margitą do kaplicy i ...zamieramy z zachwytu. Zbudowana jest na planie ośmiokąta, który w starożytności uznawany był za formę doskonałą, wpisaną pomiędzy koło a kwadrat. Koło, bez początku i bez końca, ukazywało nieskończoność nieba, kwadrat natomiast symbolizował ograniczoną formę Ziemi, z czterema kątami wyznaczającymi kierunki niebieskie. Idealne wymiary kaplicy odzwierciedlają biblijne rozmiary "niebiańskiego Jeruzalem" - długość, wysokość i szerokość są sobie równe.
3. Kaplica pałacowa (Pfalzkapelle) Karola Wielkiego...
4. ...i jej ośmiokątne sklepienie
Monumentalna kaplica pałacowa stanowi rdzeń całej katedry i jest kluczowym dziełem doby Karolingów. Od strony architektonicznej wzorowana jest na bizantyjskim kościele San Vitale w Rawennie i kościołach Konstantynopola. Wnętrze podzielono na cztery kondygnacje, przy czym najwyższa z nich wraz z kopułą pochodzi z XVII-wiecznej nadbudowy kaplicy. Oktagonalny plan odwołuje się do antycznej i chrześcijańskiej symboliki liczby osiem, która oznacza harmonię i doskonałość, a przede wszystkim nawiązuje do oktawy Zmartwychwstania. Wnętrze zdobi zawieszony pod kopułą okazały, wykonany z pozłacanej miedzi, kolisty świecznik z XII wieku, podarowany przez cesarza Fryderyka I Barbarossę i jego żonę Beatrycze.
5. Świecznik Barbarossy we wnętrzu kaplicy
Kształt świecznika jest nieprzypadkowy, bo nawiązuje do 12 bram Jerozolimy i 12 apostołów, a jego 48 świec zapalanych jest wyłącznie z okazji wielkich świąt kościelnych. Wnętrze kaplicy skrywa również ambonę Henryka II pochodzącą z czasów ottońskich oraz Tron Akwizgrański, nazywany też tronem Karola Wielkiego, który był niemym świadkiem koronacji kolejnych cesarzy niemieckich. Dziś Tron znajduje się na wyższej kondygnacji, by go zobaczyć trzeba wykupić zorganizowaną wycieczkę z przewodnikiem.
Na granicy pomiędzy kaplicą a gotyckim prezbiterium wyeksponowano złotą płytę ołtarzową - tzw. Pala d'Oro. To jeden z trzech zaledwie przykładów złotniczej okładziny, zachowanych z czasów karolińsko-ottońskich. Dzieło powstałe w Fuldzie datuje się na początek XI wieku:
6. Na pierwszym planie Pala d'Oro - złote antependium ołtarzowe, charakteryzujące się bogatą treścią przedstawień figuralnych
Od wschodu kaplica pałacowa sąsiaduje z Capella vitrea - gotyckim prezbiterium, które faktycznie jest swego rodzaju odrębną częścią świątyni, nawiązującą do średniowiecznych kaplic zamkowych. Naturalnej wielkości figury apostołów umiejscowiono pod ogromnymi oknami, których całkowita powierzchnia liczy 1000 m²! Okna zdobią współczesne witraże - te pierwotne nie zachowały się, a XIX-wieczne zostały zniszczone podczas bombardowania Akwizgranu przez aliantów.
7. Capella vitrea - gotyckie prezbiterium poświęcone w 1414 roku, w 600 rocznicę śmierci władcy dynastii Karolingów
Prezbiterium skrywa w swym wnętrzu to, co przyciągało przez wieki rzesze pielgrzymów - Relikwiarze...
8. Relikwiarz Karola Wielkiego i na dalszym planie Relikwiarz Marii
Szczątki Karola Wielkiego spoczywają w pierwszym z Relikwiarzy, wykonanym w 1215 roku przez złotników akwizgrańskich na zlecenie cesarza Fryderyka II. Okazałe miejsce pochówku wielkiego władcy zdobią po bokach postacie 16 królów i cesarzy niemieckich, a na przednim szczycie ukazano samego Karola Wielkiego, w otoczeniu papieża Leona III i arcybiskupa Turpina z Reims. Na tylnej stronie przedstawiono królującą Madonnę z Chrystusem oraz Archaniołów Michała i Gabriela. W 1165 roku antypapież Paschalis III kanonizował Karola Wielkiego, a co ciekawe, prawowity następca św. Piotra Aleksander III oraz kolejni papieże nigdy nie potwierdzili ani nie zanegowali tego aktu, mając chyba na względzie rozwijający się wśród średniowiecznej ludności kult tego władcy.
W zachodniej części prezbiterium stoi drugi z Relikwiarzy - Najświętszej Marii Panny. Wykonany około 1215-1220 roku skrywa cztery relikwie, które uczyniły miasto jednym z największych ośrodków pielgrzymkowych w zachodniej Europie. Wielkie Relikwie Akwizgrańskie to: suknia Najświętszej Marii Panny, pieluszki Dzieciątka Jezus, opaska (perizonium) zdjęta z bioder ukrzyżowanego Jezusa oraz chusta, w którą owinięto ściętą głowę Jana Chrzciciela. Jako że wystawiano je tylko raz na siedem lat, dla zadośćuczynienia pobożnych pielgrzymów, którzy przybywali do sanktuarium w innym okresie, dostępne były bez ograniczeń tzw. Małe Relikwie Akwizgrańskie: pasek Maryi, pasek Chrystusa i fragment bicza, którym uderzano Jezusa podczas męki.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz